Correspondentie Gezelle & Société Saint-Augustin
Gezelle voelde veel voor het internationale drukkersbedrijf Société Saint-Augustin, met zijn stijlvolle boeken en een breed gamma aan lithografische producten voor een katholieke doelgroep. Gezelle volgde de uitbouw van het fonds met interesse. De correspondentie met het bedrijf was zakelijk en handelde vooral over gelegenheidsdrukwerk en de Duikalmanak.
Hoge kwaliteit
Het bedrijf ontstond in 1877 in een geest van katholieke propaganda uit een samenwerking van de gebroeders Henri en Jules Desclée met hun Brugse schoonbroer Alphonse De Brouwer. Dit gebeurde in nauw overleg met Jean-Baptiste Béthune. Het bedrijf kende een sterke groei en veroverde al snel ook Frankrijk. In totaal zijn er een vijftigtal bidprentjes van Gezelle waarvan de prent gedrukt is bij Saint-Augustin. De meeste daarvan werden blanco aangekocht door een lokale drukker die er tekst op zette. Bij de vijftien andere uitgaven valt de hoge kwaliteit van uitvoering op, vaak met een verzorgde middeleeuwse typografie en een decoratieve randversiering.
Marie Vercruysse
Familie Vercruysse
Voor de Kortrijkse familie Vercruysse nam Gezelle zelf het voortouw. Al in 1878 drukten ze een communieprentje voor Marie Vercruysse. De voorkant bevat nog een prent gedrukt in het oudere Doornikse zusterbedrijf Desclee Lefebvre, maar de tekstzijde is Brugs. In 1883 stuurde Saint-Augustin hem specimens en een catalogus van de beschikbare communieprenten, zodat hij het met de familie kon bespreken.
Adolf De Wolf
Een tweede grote groep waren de gelegenheidsuitgaven aangevraagd door Adolf De Wolf. Een mooi voorbeeld van een echte Augustinusdruk is het jubileumlied voor zijn zuster Palmyra De Wolf bij de Zwarte Zusters te Brugge. Adolf De Wolf bezorgde Gezelle achteraf een afdruk en benadrukte hoe tevreden de zusters wel waren.
“Het was een groot succes: Allen waren bewogen en ontroerd by het aflezen van den dicht; en schaterlachten by het zingen van het knoddig lied: nog nooit en hadden de nunnetjes zulk een leventje beleefd!”
De brieven
Van de correspondentie tussen Gezelle en Société Saint-Augustin bleven er 50 brieven bewaard. Ze stralen de grootschaligheid uit van een groot bedrijf met 150 werknemers. Hoewel Gezelle Alphonse De Brouwer kende, verliepen de contacten via de administratieve medewerkers Aloïs Van de Pitte en Henri Van Der Straeten. Veel brieven gaan over de Duikalmanak. Ze bleven bewaard in een plakboekje van Gezelles secretaresse Cordelia Van De Wiele onder de titel een gedacht van de ruize en ‘t werk van Duikalmanak. Het initiatief kwam van Saint-Augustin zelf. Op 24 januari 1884 contacteerden ze Gezelle met de vraag of hij wou meehelpen om een Vlaamse almanak samen te stellen.
“Nos clients nous demandent fréquemment un calendrier à effeuiller flamand. Qu’il nous soit permis de vous demander si vous ne seriez pas disposé à éditer un calendrier des Proverbes flamands? Le matériel spécial dont nous disposons pour la fabrication des calendriers nous permettront de vous fournir cette édition à très bon compte, pourvu que le tirage soit au moins de 1000 exempl. Votre nom, si avantageusement connu dans le monde littéraire flamand serait d’ailleurs une garantie du succès.”
Gezelles handschriften voor 1886
Spreuken
Omdat de vertegenwoordigers een jaar op voorhand startten met de verkoop, was er haast geboden, maar ze vertrouwden erop dat Gezelle reeds genoeg spreuken voorhanden had. “Il vous serait d’ailleurs facile de réunir rapidement 365 proverbes choisis. La collection du Rond den Heerd, par exemple, en contient un grand nombre.” Begin 1885 bleek dat Gezelle toegezegd had om een kalender voor 1886 te maken. Het initiatief werd warm onthaald door Ernest Rembry.
“Uw duikalmanak staet my aen, en ik hoop dat hy byval zal ontmoeten. Dat is iets nieuws, en, in den beginne misschien, daer men tot nu geene andere plukalmanakken kent als fransche, zal het zoo wat aerdig voorkomen. Vergeet toch niet van er ook een boeksken van te maken; zoo niet, de geplukte bladjes zullen al te kwiste gaen.”
Andere uitgevers
Société Augustin bleef de drukker van de Duikalmanak. Bij de start was Karel Beyaert-Storie er als uitgever bij gekomen. Later werd hij vervangen door de Gentse uitgever Siffer. Gezelle bleef ook verder trouw aan Saint-Augustin. Zo waren er in 1888 plannen om een album uit te brengen met de partituren van de liederen van Gezelle. Minder bekend is dat ze vanaf 1892 de Verzamelde Dichtwerken van Guido Gezelle drukten voor uitgever De Meester.
Online editie van de brieven
Hier kan je de digitale beelden van de brieven vinden samen met de volledige doorzoekbare tekst. De brieven zijn verrijkt met biografische en contextuele informatie.
