Correspondentie Gezelle & Raoux
Voor zijn gelegenheidsdichtwerk kon Gezelle terecht bij de neogotische vakman Pierre Raoux. De brieven geven ons een boeiende inkijk in Gezelles contacten met deze getalenteerde Brugse kunstenaar-lithograaf, die onterecht onder de radar bleef.
Volksjongen
Pierre Raoux baatte in Brugge een lithografisch bedrijf uit van 1879 tot 1889. Als volksjongen opgevoed bij de Broeders van Liefde leerde hij tekenen aan de Brugse Academie. De techniek van het steendrukken kreeg hij onder de knie bij Jacob Petyt. Na de dood van zijn leermeester in december 1871 bleef Raoux in dienst van Weduwe Petyt. Hij maakte er kennis met sleutelfiguren als Adolf Duclos en Jean-Baptiste Béthune. Met hun steun kon hij zich verder vervolmaken in Parijs en Italië, waar hij respectievelijk de chromolithografie en de oude meesters bestudeerde. Béthune wou hem de leiding geven van de lithografische afdeling van de Société Saint-Augustin. Toch stichtte hij eind 1879 een eigen steendrukkerij in de Waalsestraat 28.
Overbevraagd atelier
Zijn huwelijk met Leonie Manceau in 1881 bracht het bedrijf zakelijk op een hoger niveau. Als lerares nam ze de correspondentie voor haar rekening, waardoor het Frans prominent werd. Er kwam een huisstijl met mooi logo en het bedrijf verhuisde naar de Noordzandstraat. Raoux werkte in neogotische traditie en verrijkte ze met artistieke invloeden. Op maat van de klant zorgde hij met eigen ontwerpen voor gepersonaliseerd drukwerk van hoge kwaliteit: devotieprenten, menu’s, diploma’s, gelegenheidsgedichten, briefhoofden en partituren. Het beeld dat we via de briefwisseling krijgen midden de jaren 1880, is dat van een klein overbevraagd atelier dat vaak tot nachtwerk moest overgaan. Gaandeweg zien we hem opschuiven richting meer exclusieve opdrachten.
“nous n’avons plus le temps ni de manger ni de dormir nous n’avons plus jamais de repos.”
Verwenprenterije
De eerste realisatie was het jubileumprentje voor de Kortrijkse Mariacongregatie “Enfants de Marie” bij de zusters Paulinen. Die stond onder de geestelijke leiding van Gezelle. Als opdrachtgever kon hij de vormgeving bepalen. Belangrijk was de afbeelding op de voorzijde. Omdat de viering plaatsvond op de dag van O.L.V.-Visitatie, lag het voor de hand dat deze thematiek zou uitgevoerd worden. Gezelle had de kans om de kleuren zelf te kiezen, andere opties waren de grootte, de kleur en de aard van de lettertypes en de randversiering. Hij hield het bij de voorstellen van Raoux. Het eindresultaat behoort tot Raoux’ betere werk. Gezelle was bijzonder opgetogen met het resultaat en besprak het in de Gazette van Kortrijk.
“Van de gedenkenisse gesproken. Gelukkig die er een hebben, want het is een prachtig uitgevoerd stuk, uit de verwenprenterije van Pieter Raoux, te Brugge.”
Wederzijdse opdrachten
In de briefwisseling is er sprake van een vijftal andere opdrachten. Zo koos Gezelle uit een reeks toegestuurde voorbeelden het prentje voor de Communie van Adolf, Marie en Helena Desmet uit Oostkamp. Het opschrift “Apostelschap der eerste communie door het gebed” werd op de beeldzijde prachtig uitgewerkt op basis van een wereldbol met kelk en hostie, omgeven door wijnranken. Raoux nam een aantal keer zelf het initiatief om Gezelle aan te spreken, zoals op 23 december 1884 om een gelegenheidsgedicht te schrijven voor de priesterwijding van zijn jonge vriend Gabriel Van den Gheyn.
“C’est l’art chrétien qui les a uni et le jeune prêtre en question se nomme Gabriel il est plein de talents amateur du gothique ayant le sentiment du beau et du vrai, il nomme Pierre son excellent ami le parfait artiste !... Je vous dis tout ceci afin que vous puissiez choisir quelque chose pour la circonstance.”
Online editie van de brieven
Hier kan je de digitale beelden van de brieven vinden samen met de volledige doorzoekbare tekst. De brieven zijn verrijkt met biografische en contextuele informatie.
