Correspondentie Gezelle & de Gebroeders De Plancke
Dit jonge bedrijf, gerund door twee broers, drukte Gezelles tijdschrift Biekorf. Op zoek naar extra werk vroegen ze hem ook voortdurend naar nieuwe opdrachten.
Twee broers
De broers Louis en Edmond De Plancke begonnen in 1886 samen een boek-en steendrukkerij en boekbinderij in de Oude Burg als opvolgers van Edward Gailliard. In 1889 verhuisde het bedrijf naar de Sint-Clarastraat 1 te Brugge. Edmond stopte in 1892 om gezondheidsredenen. Louis bleef het bedrijf leiden tot zijn dood in 1925 waarna het tot ver in de twintigste eeuw bleef bestaan onder zijn opvolgers. De correspondentie start in 1891 en handelt vooral over Biekorf.
Edmond
Louis
Gezelles veto
Dat Biekorf bij De Plancke uitkwam, had heel wat voeten in de aarde. Oorspronkelijk had Gezelle immers een opwaardering van Rond den Heerd voor ogen, in de stijl van de geïllustreerde familiemagazines van de Société Saint-Augustin. De eigenlijke stichters onder leiding van Edward van Robays wilden de Brugse drukker Van Mullem aanspreken. Dit stuitte begin 1889 op Gezelles veto vanwege de Vlaamsgezinde en progressieve houding van de drukker. Hij hield vast aan Saint-Augustin.
“Hoe min gesproken van West-Vlanderen hoe beter. Zelfs en ware ‘t niet noodig te zeggen dat Biekorf geen strijdblad en is; in ‘t geval dat hij bij Sint Augustin gedrukt wordt ware dit onnoodig te belooven.”
Scherpe prijzen
Omdat de contacten met de uitgeverij Sociéte Saint- Augustin erg moeizaam verliepen, kwam men bij De Plancke terecht. De broers hadden van het drukken van tijdschriften hun voornaamste activiteit gemaakt en leverden aan scherpe prijzen. De correspondentie met Gezelle over Biekorf is vrij zakelijk en gaat vooral over het aanleveren van artikels en correcties van drukproeven.
“Door de vacanties zitten wij hertelijk gesnokt en zitten wij te kort in werk. - Daarom durven wij de vrijheid nemen U te vragen of gij niets bij hebt voor den aanstaanden nummer van Biekorf.”
Opdracht van Comité Flamand de France
Het jonge bedrijf De Plancke vroeg Gezelle geregeld om extra opdrachten. Hij trad op als tussenpersoon, hoewel dat hem kopzorgen bezorgde. Dit was het geval met de heruitgave van het 18e-eeuwse werkje van J. Sohier, Oefeninge van de drie goddelijke deugden, op vraag van het Comité Flamand de France. Omdat het goedkoper was in Vlaanderen te drukken, werd Gezelles hulp gezocht. In februari 1891 werd de opdracht aan De Plancke gegeven. Het drukken liep vertraging op. Het kleine formaat van het origineel maakte het moeilijk om het werk te verdelen in de drukkerij en ook Gezelle had het nodig voor het nazicht van de drukproeven. Bij de betaling van de factuur was tussenpersoon Gezelle opnieuw de vertragende factor.
“Het spijt ons waarlijk dat E.H. Pastor Van Costenoble U dit briefje heeft moeten schrijven dat ons beschuldigt den druk van zijn boekje te lang te trekken. – Wij meenen aan U daarover geenen uitleg te moeten geven, mits Gij zelf wel weet, wanneer wij het in handen gekregen hebben en hoe wij vooruitgegaan zijn.”
L’Echo de Courtrai, Beeldbank Kortrijk
Educatieve leerprent
Een merkwaardige uitgave die via Gezelle bij De
Plancke belandde, kwam er op vraag van Michel Bianchi. Hij was een Italiaanse privé-leraar klassieke talen uit Toscane die zich gevestigd had in de Budastraat te Kortrijk. Volgens een advertentie in L’Echo de Courtrai ontwierp hij samen met Gezelle een educatieve leerprent Grammaire mnemonico intuitive om vreemde talen te leren. Op 15 september 1892 liet De Plancke weten dat hij geen prijs op voorhand kon geven omdat hij dergelijk drukwerk niet gewoon was. In februari 1893 dreigde De Plancke in zijn brief naar Bianchi met een rechtzaak wegens wanbetalen. Dergelijke spanningen waren waarschijnlijk typisch voor een bedrijf dat heel weinig reserves had vanwege de lage prijzen.
“Je vous ai présenté M. Bianchi, croyant vous être agréable. - Je l’ai toujours cru comme un homme honnête et sérieux. Je ne l’ai vu qu’une fois lors de votre dernière visite chez moi; alors je lui ai encore redit que le prix n’était pas exagéré. Je serais au regret de devoir comparaître devant le juge, après avoir fait un acte de bienveillance. On n’est instruit qu’après avoir été à l’école.”
Online editie van de brieven
Hier kan je de digitale beelden van de brieven vinden samen met de volledige doorzoekbare tekst. De brieven zijn verrijkt met biografische en contextuele informatie.
