Gezelletuin
Bij het geboortehuis van Guido Gezelle in de Rolweg te Brugge ligt een prachtige tuin die je kan bezoeken. Het is een groene oase van rust voor zowel mens als dier. In deze ecotuin is er een bijzondere aandacht voor insecten, vogels, groenten en allerlei planten en bomen.
De gezellen en hun moestuin
Rolle De Bruyne, een pionier op het vlak van biotuinbouw, legde jaren geleden het plan voor om een moestuin aan te leggen bij het Gezellehuis. Was Gezelles vader immers geen tuinman? En genoot de dichter zelf niet intens van de natuur? Het idee werd positief onthaald en sindsdien werkt elke zondagochtend een enthousiaste groep vrijwilligers in de moestuin die zich tegen de tuinmuur en het het huis aanschuurt.
Ze kweken er gekende en minder gekende groenten en kruiden. Om de bodem vruchtbaar te houden en ziekten en insectenplagen tegen te gaan, gebruiken ze methodes uit de biologische tuinbouw met een vruchtwisselingsplan als basis. Door de verschillende groentefamilies jaarlijks van plaats te wisselen, worden allerhande ziekten tegengegaan. Er staan ook bessenstruiken en fruitbomen tegen de tuinmuur. Die zijn uitgekozen op basis van verhalen van buurtbewoners, die in hun jeugd het overhangende fruit plukten en opsmikkelden.
Het Insectenhotel: Zo welkom als de bie
Net voor de zomer van 2021 werd Brugge een hotel rijker. In de tuin van het Gezellehuis plaatste Musea Brugge in samenwerking met het Natuurcentrum Beisbroek en school De Varens uit Sint-Andries een insectenhotel.
Het hotel staat op een zonnige plek, tegen de tuinmuur en vlakbij de moestuin. Zo zitten de hotelgasten meteen tussen de bloeiende planten en bloemen als ze uitvliegen. Het is gemaakt uit onbehandeld dennenhout. Voor de kamers zijn verschillende soorten materialen gebruikt. Zo trekt het hotel uiteenlopende gasten aan, zoals solitaire bijen, oorwormen, lieveheersbeestjes, vlinders, roofkevers … De insecten worden verwelkomd met de woorden van Gezelle: zo welkom als de bie. Ze zijn niet alleen in zijn poëzie welkom, maar ook in zijn tuin.
De dichter & de vogels
In Gezelles gedichten fladderen heel wat vogels rond. Over deze gedichten en over de rol die Gezelle hen toedicht, valt heel wat te vertellen. Maar wist je dat Gezelle meewerkte aan een museum met opgezette vogels? En toch niet helemaal mee was met de nieuwste wetenschappelijke informatie? Het Gezellehuis nodigde Karel Platteau, bestuurder van het Gezellegenootschap, en vogelkenner Jan Desmet uit om hierover te vertellen in het onderstaande filmpje.
Een imposante Oostenrijkse den & een omgevallen notelaar
Wie is niet onder de indruk van de Oostenrijkse den bij het betreden van de museumtuin? Al vele jaren staat het borstbeeld van Guido Gezelle in de schaduw van deze metershoge boom. Hoe oud de den is? ‘Moeilijk in te schatten’, zegt men bij de Groendienst, ‘waarschijnlijk zo’n 200 jaar. Het beheer van dergelijke oude bomen is niet evident. Op de meeste stadsbomen werd een VTA (Visual Tree Assessment) uitgevoerd, een visuele boomcontrole die de gezondheidstoestand in kaart brengt. Soms volgen er bijkomende proeven, bijvoorbeeld om de stabiliteit in te schatten of om verborgen holtes in de stam te detecteren. Op basis van dit alles stippelen we een gepast beheer uit. Bij oude bomen is het belangrijk om zo min mogelijk veranderingen aan te brengen in de standplaats. Voor stadsbomen zijn bodemverdichting en een beperkt doorwortelbaar volume factoren die leiden tot het stagneren of achteruit gaan van de conditie. Voor de Oostenrijkse den staat een standplaatsverbetering op de planning waarbij de zone rond de boom verlucht en aangerijkt wordt.’
Tijdens de hevige storm van 10 maart 2019 waaide de notelaar in de Gezelletuin om. In eerste instantie wilde de Groendienst de boom verwijderen. Maar toen bleek dat de notelaar nog deels geworteld was en terug blad vormde, en werd besloten om de boom liggend te behouden. Slechts enkele takken werden verwijderd om het grasmaaien te vergemakkelijken. Regelmatig brengt men teelaarde en compost op de wortelkluit aan zodat de vrijgekomen wortels niet uitdrogen. En zo kan de notelaar zijn leven verderzetten.
Foto: preview_200923_JAN9640 Visit Bruges © Jan Darthet
Spreeuwen ommentomme
‘Toen ik voor het eerst de tuin en zalen van het Gezellemuseum binnenstapte, begonnen de ideeën voor Murmuration II me om de oren te vliegen: de opgezette vogels en dichtbundels in het museum, de prachtige oude boom in de tuin ... Het was ook hier dat deze ideeën later, op een regenachtige middag eind 2020, werden besproken met het oog op een concert.’ Aan het woord is componiste Stevie Wishart (UK/BE), die door het Concertgebouw Brugge uitgenodigd werd om een nieuwe compositie te schrijven die zou uitgevoerd worden in de tuin van het Gezellehuis. Dat werd Murmaration II (‘zwerm’), waarin een soundscape en live zang de wervelende beweging van een spreeuwenzwerm oproepen, met daarin verweven Gezelles even wervelende gedicht Spreeuwen. Of hoe tuin, taal en vogelgekwetter hedendaagse muziek doen ontstaan.
