Stamboom

In welk gezin groeide Gezelle op? Ontdek zijn bijzondere familieleden.

GGA 9959r

Pieter-Jan Gezelle

(Heule, 29.09.1791 – Heule, 27.05.1871)

De vader van Guido Gezelle was afkomstig van Heule en werkte aanvankelijk als tuinman in het kleinseminarie te Roeselare. Na de sluiting ervan door het Nederlandse bewind was hij werkzaam in de Bijloke te Gent. Op zevenendertigjarige leeftijd ging hij wonen in de Rolweg te Brugge waar hij hovenier werd van de familie Th. Van de Walle-Van Zuylen. Op 2 juni 1829 trouwde hij met Monica De Vriese.

GM 67 19 Grootseminarie Brugge

Tuinman

Om bij te verdienen was hij ook tuinman in het Brugse grootseminarie, had hij een eigen boomkwekerij en werd hij ook opzichter bij een bebossingexperiment aan de kust. Na de dood van Theodoor Van de Walle in 1848 stelde de barones een andere tuinman aan. Zo verhuisde Pieter-Jan op 24 januari 1849 naar de overkant van de Rolweg. In 1871 verbleef hij met zijn vrouw bij zijn dochter Louise in Heule, waar hij in mei overleed.

Stijn Streuvels over zijn grootvader Pieter-Jan Gezelle:

“een man met lustig en opgewekt karakter, optimist, een tikje hoogmoedig in zijn spreken, eergierig, onverschrokken, gesteld op zijn onafhankelijkheid, van niemand vervaard en voorzien van een rijke fantasie.”

Pieter-Jan Gezelle

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
“Een man die overal weg mee wist, breed van opvatting, iedereen behulpzaam om er zijn eigen zaken door te benadeligen; een aardigaard in gezelschap en omgang met mensen; die genot had in ‘t leven, alhoewel zonder veel geluk en met veel tegenslag, ten gevolge van zijn goedhartigheid, maar die bij rampspoed daarom nooit zijn goed humeur verloor.”
Stijn Streuvels - 1960
FOA130 Rolweg

Monica De Vriese

(Wingene, 31.03.1804 – Heule, 30.04.1875)

Guido Gezelles moeder was een boerendochter, die opgroeide op een kleine boerderij, het “Walleke” te Wingene. Via haar zus Clara, die als religieuze werkte in het Gentse Bijlokehospitaal, leerde zij Pieter-Jan Gezelle kennen, die er werkzaam was als tuinman. Ze trouwden op 2 juni 1829 en woonden in de Rolweg te Brugge. Als huwelijkscadeau kreeg ze zestien cent mee en de stam van een kriekenboom om er meubels uit te zagen.

GGA 9950

Testament

Guido Gezelle werd elf maanden na hun huwelijk geboren. Voor de bevalling had Monica haar testament opgemaakt, dat zich nu nog in het Gezellearchief bevindt. Na Guido kregen Monica en Pieter-Jan nog zeven kinderen waarvan er slechts vier in leven bleven. In 1871 verhuisde ze samen met haar man naar het gezin Lateur in Heule. Ze stierf er op 30 april 1875.

Stijn Streuvels over zijn grootmoeder Monica De Vriese:

“Grootmoeder woonde bij ons in te Heule. Ik herinner mij nog en zie hoe ze van de trappen van de vaute kwam waar ze sliep. ‘t Geen ik verder over haar van horen zeggen vernomen heb, is van haar moeilijk karakter, eigenzinnig, gesloten, eenhandig en scrupuleus inzake godsdienst.”

Monica De Vriese

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
“Moeder beweerde dat zij haar nooit welgezind had gezien, nooit had weten lachen of leute te hebben kunnen verdragen. Ze was uiterst nauwgezet en bedekt op haar persoon.”
Stijn Streuvels - 1960
GGA 9413 F

Romain Gislijn Gezelle

(Brugge, 13.01.1832 – Brugge, 01.01.1899)

Romaan ging samen met Guido Gezelle naar het Duinencollege in Brugge. Toen Guido Gezelle in 1846 naar het kleinseminarie te Roeselare ging bleef hij thuis om te helpen.

BRU001006678 Romaan met zoon Jozef in atelier

Liever met twee poten

In 1862 woonde Romaan in het Genthof te Brugge en werd er “vuurwerkaansteker” bij een afbraakbedrijf. Op 30 juli van dit jaar raakte hij zwaar gewond bij slopingswerken aan de Brugse Katelijnepoort. Kranten berichten: "de vuerwerkmaker De Ghezelle het slagtoffer van zyne onvoorzigtigheid geweest in het aensteken van het poeijer: het linkerbeen is hem gebroken en het aengezicht verbrand geworden. De eerste zorgen werden aen De Ghezelle, ten huize van den poortier, door de doktors Valcke en Verriest toegediend, waerna men hem naer het hospitael heeft overgebragt.” Brugerwelzijn: (30/07/1862). Een van zijn benen dreigde geamputeerd te worden tijdens zijn verzorging in het St.-Janshospitaal. Hij kon zijn been behouden na deze weigering: “Ik kreveer liever met twee poten, dan te moeten leven met één”.

GGA 9956 1

Vuurwerkmaker

Romaan bleef kreupel, maar werd na zijn herstel vuurwerkmaker. Hij had twee werkplaatsen: in de Ezelstraat 56, en de Oostendse Steenweg 57 te Sint-Pieters. Zijn firma zorgde voor verlichting en versiering bij aanstellingen van burgemeesters en pastoors in de stad. Hij zette ook vogels en andere kleine dieren op. Op 4 mei 1865 trouwde hij met Filomena Desmet en in augustus van dit jaar verhuisde hij naar de Sint-Jorisstraat 34.

GGA1198bis 1

Vader overleden

Op 1 januari 1899 overleed Romaan. Guido Gezelle, die toen nog te Kortrijk verbleef, werd door zijn neef Caesar op de hoogte gebracht via een telegram met het bericht “vader overleden”. Nog op dezelfde dag schreef Gezelle voor zijn overleden broer een gelijknamig gedicht. Het Gezellearchief bewaart zowel het telegram als een gedrukte versie van het gedicht. Het overlijden van zijn broer betekende voor Gezelle een zware slag en zo dichtte hij nog Requiescat in pace! en Uit de diepten.

Stijn Streuvels over zijn oom Romaan Gezelle:

“Hij is ons dan voorgekomen als een wezen waar wij met bewondering naar opkeken: een sterk gebouwde man, groot van gestalte, breedgeschouderd, met zware stap en een kop als uit steen gehouwen, met een kortgesneden snor als ijzerdraad zo hard en rechtopstaand grijs stekelhaar. Hij was nors in zijn spreken en nooit anders heb ik hem gezien dan met een ernstig, gesloten uitdrukking op het gelaat, - zelfzeker en gesteld op zijn gezag.”

Romaan Gezelle

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
“Met zijn gesloten aard en weerbarstig uitzicht, was hij anders gemoedelijk in de omgang. Onder een ruwe schors stak een gevoelig hart, doch hij kon moeilijk iets daarvan laten blijken. Wij keken met ontzag naar hem op, maar bewonderden hem als een kindervriend. Telkens hij op bezoek kwam bracht hij voor ons iets mede.”
Stijn Streuvels - 1960
GGA9286 Fbij L

Maria Catharina Ludovica (Louise) Gezelle

(Brugge, 22.01.1834 – Steenbrugge, 12.02.1909)

De oudste zuster van Guido Gezelle ging door het leven onder haar derde naam Louise. Ze gaf aanvankelijk les in Ingelmunster (juli 1858). In oktober 1858 keerde ze terug naar huis en ging later bij haar tantes in Heule wonen.

GGA 8942 F Louise Gezelle met kinderen Elisa, Frank en Karel

Huwelijk

Uiteindelijk vond ze werk in Menen en in Roubaix, waar ze de zeven jaar jongere Camille Lateur leerde kennen. Op 5 juni 1865 trouwden ze en bij het uitbreken van de Frans-Duitse oorlog keerden ze in de winter van 1870-1871 terug naar België. Samen kregen ze vier kinderen waaronder Frank Lateur, die later als Stijn Streuvels een bekend auteur werd. Ze is plotseling gestorven op 12 februari 1909.

Stijn Streuvels over zijn moeder Louise Gezelle:

“De 13de februari van ‘t jaar 1909 is moeder plotseling en zonder doodsstrijd overleden. Toen ik er bij kwam lag zij op haar bed met een uitdrukking op het gelaat, gelijk ik haar nooit gezien had, een uitdrukking van zware ernst, kwaad, gesloten - identiek dezelfde van het masker van haar broer Guido, gelijk ik hem gezien had op zijn sterfbed.”
Stijn Streuvels - 1960

Louise Gezelle

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
GGA 9171 F

Josephus Aloysius Hyacinthus Gezelle

(Brugge, 12.02.1840 – Stene, 18.06.1903)

Jozef, de jongste broer van Guido Gezelle, studeerde aanvankelijk te Brugge en later te Roeselare en te Turnhout. In Leuven volgde hij een opleiding aan het Amerikaans Seminarie.

GGA9535 Fr Engels seminarie

Engeland

Net zoals zijn broer wilde Jozef immers naar Engeland trekken om er het katholieke geloof te verkondigen. In 1863 reisden de broers tevergeefs naar Engeland om daar een geschikt seminarie te vinden. In 1863-1864 was Jozef ingeschreven in het Engels Seminarie te Brugge. Op 22 december 1866 werd hij tot priester gewijd en na een kort intermezzo als onderpastoor in Passendale werd hij in augustus 1867 directeur van Saint-George’s Retreat, een klooster en een instelling voor geesteszieken in Burgess Hill te Southwark.

GGA 9965r

Pastoor te Stene

Bisschop Faict riep hem echter eind december terug. Hij werd vervolgens onderpastoor in Lendelede (1868-1878), Klerken (1878-1887) en Zillebeke (1887-1898). Mede dankzij zijn broer kon hij ten slotte pastoor worden in Stene bij Oostende, waar hij uiteindelijk overleed op 18 juni 1903.

Stijn Streuvels over zijn oom Jozef Gezelle:

“Uit hetgeen over nonkel Seppen bekend werd en we later uit de familiebrieven hebben kunnen opmaken, had hij vooreerst de doening van een nukkig, overgevoelig, verwend kind; zonder wilskracht, dobberend en wispelturig, onvast en besluiteloos; behept met minderwaardigheidscomplex, treurend, mismoedig, ‘t geen dan oversloeg tot een ander uiterste: ondernemend, driftig, hartstochtelijk met vaste plannen en besloten het moeilijkste aan te pakken.”

Jozef Gezelle

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
“Van talent of begaafdheid is van hem nooit iets aan de dag gekomen - zijn broer, met zijn eeuwige gedichten, verveelde hem. Over zijn functie als dorpsherder, zijn sermoenen, hebben wij niets vernomen. Hij heeft alleen zijn reputatie als “aardigaard” achtergelaten. [bv.] Omdat hij pastoor was te Stene, verzamelde hij in zijn hof alle mogelijke soorten stenen. Met zulke en andere excentriciteiten heeft hij een zekere vermaardheid gekregen.”
Stijn Streuvels - 1960
GGA 8903 F

Florentina (Florence) Constantia Gezelle

(Brugge, 29.09.1847 – Heule, 19.03.1917)

Gezelles jongste zus woonde vanaf 1865 tot 1872 bij hem in toen hij onderpastoor was in Sint-Walburga te Brugge. Na zijn vertrek naar Kortrijk (1872) ging ze werken ze bij de Engelse familie Smith.

GGA 9968r

Zuster Colomba

Op 15 oktober van het volgende jaar trad ze in, in het klooster van de Zusters van Liefde te Heule. Als zuster Colomba gaf ze les in de kostschool voor meisjes in Heule en later te Kortrijk, Zarren en Klemskerke. Later kwam ze naar Heule terug, waar ze overleed op 19 maart 1917.

Stijn Streuvels over zijn tante Florence Gezelle:

“Florence was minder uitgegroeid dan haar broers en zuster, -een kortgestuikt postuur, met kranige Gezellekop. Zij was preus, koket, enigszins verwend als kakkernest en aan de plezierige kant; zij had een verzorgde opvoeding ontvangen, in de wereld verkeerd en was rap van aanleg; zij sprak vlot Frans en Engels. Tante Florence is zeker de enige bij wie ik niets van de hebbelijkheden eigen aan de familieaard heb kunnen opmerken. Er lag een vastberadenheid in haar karakter, die zij geenszins van haar vader en nog minder van haar moeder geërfd hebben kon.”

Florence Gezelle

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
“Haar verzorgde opvoeding en kloostertucht zullen er zeker wel voor iets aan gedaan hebben om haar karakter te vormen. Zij was een bezadigde, verstandige, echte kloosterzuster, met durf evenwel om haar eigen opvatting naar voren te brengen en raad te geven waar het te pas kwam. Ik heb dikwijls kunnen nagaan dat zij in verwarde omstandigheden een gezond inzicht had en een persoonlijke kijk op veel dingen buiten het klooster.”
Stijn Streuvels - 1960
GGA 9161 F

Caesar Gezelle

(Brugge, 24.10.1875 - Moorsele, 11.02.1939)

Caesar Gezelle studeerde aan het Sint-Lodewijkscollege te Brugge (Retorica 1894). Daarna ging hij naar het grootseminarie te Brugge. Zijn priesterwijding volgde te Brugge op 27 mei 1899. Vanaf 1899 volgde hij de kandidaturen Germaanse filologie in Leuven.

GGA 8898 F

Aan de slag

Op 16 september 1900 werd hij leraar aan het Sint-Amandscollege van Kortrijk (1900-1913). Op 11 juli 1913 ging hij aan de slag als onderpastoor van de Sint-Maartensparochie in Ieper. Tijdens de eerste wereldoorlog vluchtte hij naar Frankrijk en werd er leraar aan het kleinseminarie van Versailles en aalmoezenier voor de Vlaamse vluchtelingen. In 1919 werd hij onderpastoor in Roesbrugge, leraar aan de rijksmiddelbare school en geestelijk bestuurder van de zusters van de Heilige Familie.

GGA 9353 F

Dichter

In 1921 keerde hij samen met de school en het klooster terug naar Ieper. In 1933 ging hij vervroegd met rust in Moorsele. Hij schreef poëzie en proza en tal van bijdragen aan literaire tijdschriften zoals, De Nieuwe Tijd, De Vlaamsche Vlagge, De Lelie, Ons Volk Ontwaakt, Vlaanderen (1903-1907), Biekorf, Dietsche Warande en Belfort. Als erfgenaam van het Gezellearchief maakte hij tal van studies over zijn oom.

Stijn Streuvels over zijn neef Caesar Gezelle:

“Als student was hij altijd naar de laatste mode en een tikje opvallend gekleed. Ik heb mijn moeder de bemerking weten maken: Hij is veel te preus om priester te worden!” In zijn toog was hij ineens van statuur en voorkomen een imposante verschijning geworden, een schone, jonge geestelijke, naar wie men opkeek. Gelijk vroeger bleef hij nauwgelet en verzorgd op zijn nieuwe kleding. Hij droeg de zilveren gespen op de schoenen en miek gaarne gebruik van de romeinse mantel. Ik ben in de gelegenheid geweest Cesar van heel dichtbij te kunnen nagaan in zijn ontplooiing van jonge knaap tot volwassen persoon.”

Caesar Gezelle

OBB001000059bij
Stijn Streuvels
Kroniek van de familie Gezelle
“Ik ben heilig overtuigd dat hij een voorbeeldig en gewetensvol priester is geweest, die in alles er op uit was zijn plichten als geestelijke te vervullen - vooruit en vooral. Maar ik weet even goed dat hij heel zijn leven met een masker op heeft gelopen - de buitenste schors de binnenste gevoeligheid heeft verdoken; een leven lang van refoulement- zijn hart in bedwang gehouden, gelijk zijn oom het vroeger gedaan had en die het hem ten ander bekend heeft gemaakt. Als dichter heeft hij geleden onder de druk van zijn oom, de nazegger, de epigoon van de grote Gezelle.”
Stijn Streuvels - 1960
GGA 8993 F Geurts, Caesar Gezelle, H. Verriest, A. Cuppens, Frank Lateur en Karel Lateur

Frank Lateur (Stijn Streuvels)

(Heule, 3 oktober 1871 – Ingooigem, 15 augustus 1969)

Stijn Streuvels werd in 1871 te Heule geboren als Frank Lateur. Hij was de zoon van Guido Gezelles zuster Louise en Camiel Lateur. Met zijn bakkersopleiding leek hij op weg om de familiale bakkerszaak in Avelgem over te nemen.

GGA 9073 F Frank Lateur, tuin Lijsternest

Schrijver

Zijn vroegste literaire bijdragen verschenen in kleine Vlaamse tijdschriften. Daar werd zijn literair talent opgemerkt door Van Nu en Straks, hoewel de familie hem liever in Biekorf zag publiceren. In Gezelles sterfjaar 1899 verscheen zijn eerste verhalenbundel. Hoewel zijn realistische stijl niet door iedereen gewaardeerd werd, groeide zijn succes. Vanaf 1905 kon hij van zijn pen leven en vestigde hij zich in het Lijsternest in Ingooigem, waar hij tot zijn dood in 1969 zou verblijven.

Kroniek Familie Gezelle

De familie

Zijn belangrijkste werken zijn De vlaschaard (1907), Het leven en de dood in den ast (1926) en De teleurgang van den Waterhoek (1927). Streuvels speelde een belangrijke rol in het beheer van Gezelles auteursrechten namens de familie. Zo stimuleerde hij de verspreiding van Gezelles werk via de Nederlandse uitgeverij Veen. Op zijn initiatief verscheen ook een bibliofiele uitgave Verzen (1902) met telkens een origineel handschrift van Gezelle. In 1960 publiceerde hij een Kroniek van de familie Gezelle.

Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.