Journalist Guido Gezelle en de brochure Ul:Spegel
In het zomernummer van Tijdschrift Biekorf kan je een uitgebreid artikel lezen over de brochure Ul:Spegel, een politieke brochure die als bijlage bij ’t Jaer 30 verscheen in de nasleep van de kerkhovenkwestie en de zogenaamde “affaire Sint-Denijs”.
Op 26 september 1868 viel het gerecht met veel uiterlijk vertoon binnen op de redactie van de Brugse kranten ‘t Jaer 30 en De Katholieke Zondag. Uitgever Honoré Van den Berghe-Denaux werd opgepakt en enkele dagen in hechtenis gehouden. Het incident paste in een reeds maanden aanslepend conflict rond de kerkhovenkwestie met de zogenaamde “affaire Sint-Denijs” als hoofdthema. Ook Guido Gezelle was als hoofdredacteur van ‘t Jaer 30 betrokken partij. Hoewel hij juridisch buiten schot bleef, bespeelde hij de publieke opinie door het publiceren van getuigenissen en artikels. Minder bekend is het pamflettair tijdschrift Ul:Spegel, een aparte uitgave in de marge van het weekblad ‘t Jaer 30. Daarvan verschenen twee nummers naar aanleiding van het gerechtelijk incident. Tot nu toe kenden we deze merkwaardige Brugse uitgave enkel via secundaire bronnen. De vondst van een exemplaar van het eerste nummer in de KBR laat toe het dossier te vervolledigen en in te passen in de gebeurtenissen van 1868. Bovendien is er een opmerkelijk verband met de clandestiene Brugse uitgave van een satirisch weekblad van een beruchte Franse republikein.
La Lanterne
In een reactie op de inval van het parket vergeleek redacteur Gezelle ‘t Jaer 30 met het bekende Franse weekblad La Lanterne van Henri Rochefort. Henri Rochefort was een radicale Franse journalist en politicus die felle oppositie voerde in de pers tegen het tweede keizerrijk van Napoleon III. Nadat hij ontslagen werd bij Le Figaro, begon hij
in 1868 een eigen tijdschrift La Lanterne. Het verscheen wekelijks in een klein formaat met een herkenbare felrode cover. De rode cover van het tijdschrift Ul:Spegel is een duidelijke verwijzing hiernaar. Nadat La Lanterne verboden werd in Frankrijk, liet Rochefort het blad clandestien drukken in Brugge.
Ul:Spegel
In ‘t Jaer 30 geeft Gezelle meer uitleg bij de titel. Hij wijst naar de spiegel als metafoor. De eerste geleding “Ul:” is een afkorting van “ulieden”.
“Als gy een leelyk gezichte hebt en gy kykt in den spegel, gy ziet een leelyk gezichte; maekt gy u kwaed en smyt gy hem in stukken, gy ziet zooveel leelyke gezichten, als dat er brokken spegel zyn; hewel, myne Heeren Barra-bassers, en (‘k wilde wel) byters, gy hebt een leelyk gezichte genoeg, aenschouwt UI:Spegel in ‘t Jaer 30.”
